Berberyna

[Pan Ziółko]

Berberyna -  główny składnik zestawu Insulinowego

Berberyna jest substancją pochodzącą z roślin z rodziny Berberis, należącą do grupy alkaloidów. Przedstawiciele rodziny Berberis, jak berberys zwyczajny, niegdyś występowali powszechnie na terytorium Europy. Kiedy jednak okazało się, że są oni żywicielem rdzy zbożowej, szkodnika niszczącego plony, rolnicy zaczęli tępić ów krzew, obawiając się o losy swoich upraw. Inaczej wyglądał ich los w krajach Azjatyckich. W Chinach berberys uważany był za roślinę o potężnych właściwościach leczniczych. Dzisiaj, na całym świecie jest uprawiany jako roślina ozdobna, ale właściwości ukryte w jej wnętrzu zyskują coraz większe uznanie.

Surowcem, który służy do pozyskiwania aktywnej substancji – berberyny – jest korzeń, liść, owoce oraz kora berberysu. Z liści można pozyskiwać napary, które znajdowały zastosowanie już w średniowieczu w chorobach dróg żółciowych oraz wątroby. Owoce, które można wykorzystywać do przygotowania przetworów – dżemów, soków oraz syropów, poza tym że zawierają liczne substancje aktywne, mają też niesamowite właściwości odżywcze. Kryją się w nich witaminy C oraz E, oraz działające podobnie do witaminy P (jak rutyna, czy eskulina), będące pomocą w walce z przeziębieniem i grypią. Ponadto odznaczają się znaczną zawartością cennych minerałów, karotenoidów oraz pektyn – nierozpuszczalnych składników błony komórkowej roślin, i stanowią jedną z frakcji błonnika.

Berberynie przypisuje się liczne działania, od przeciwbakteryjnych i przeciwpierwotniakowych, przeciwzapalnych po antydepresyjne a nawet – zdolność do zwalczania nowotworów. Dlatego w średniowieczu wywary z berberysu były cenionym lekiem na wzbudzające lęk choroby – jak malaria i żółtaczka. Jej użycie było propagowane szeroko przez świętą Hildegardę – mniszkę z zakonu benedyktynów, która była mistyczką, wizjonerką, ale również działała jako uzdrowicielka.

Jednak uwagę nauki przyciągają zupełnie inne właściwości berberyny. Suplementy diety ją zawierające, okazują się mieć potężne działanie obniżające poziom cukru we krwi, odchudzające, oraz zmniejszające cholesterol. To czyni z wyciągu z berberysu kandydata na lek na prawdziwą pandemię XXI wieku – cukrzycę. Nie jest to błahy problem, gdyż statystyki nieprzerwanie są alarmujące, mówiąc o dramatycznym wzroście ilości zachorowań na tą chorobę, która do 2035r. dotyczyć będzie nawet 592 mln osób na świecie. Dla chorych wiąże się to z licznymi, negatywnymi konsekwencjami zdrowotnymi, natomiast dla systemu zdrowotnego z rosnącą liczbą chorych, którzy potrzebować będą odpowiedniej opieki i leczenia. A te wciąż są dalekie od ideału. Tak długo jak to możliwe, podejmuje się starania by przywrócić równowagę organizmu dzięki odpowiedniej diecie i aktywności fizycznej, jednak z czasem jedynym sposobem na walkę z chorobą pozostaje przyjmowanie leków. Ich zastosowanie wzbudza wiele obaw, gdyż często musi być kontynuowane przez całe życie. Natomiast ich skutki uboczne – przybieranie na wadze, nieraz groźne napady hipoglikemii (obniżonego poziomu cukru we krwi), toksyczność dla serca, połączone z efektywnością w utrzymywaniu optymalnego poziomu cukru rzędu 41% pozostawiają wiele do życzenia.

Berberyna, i inne składniki obecne w berberysie mają wiele zalet w porównaniu do leków proponowanych przez zachodnią medycynę. Te zawierają zazwyczaj jeden składnik, który ma ściśle określoną ścieżkę działania. Natomiast zioła, stosowane w medycynie ajurwedyjskiej, wykazują działanie na cały organizm (tzw. „holistyczne”). Cechują się przy tym najczęściej niską toksycznością, dzięki czemu ich dołączenie do leczenia pozwala obniżyć dawkę tradycyjnych medykamentów, i chroni przed ich działaniami niepożądanymi. Poza tym są znacznie mniej kosztowne, a ich działanie może być równie silne. Zmniejszają też niektóre dolegliwości związane z cukrzycą, co sprawia, że życie z przewlekłą chorobą staje się łatwiejsze.

Jak działa berberyna w cukrzycy?

zmniejsza insulinooporność, czyli siła działania tego hormonu na tkanki jest większa
modyfikuje florę bakteryjną jelit, i zmniejsza wchłanianie cukru w jelitach,
zmniejsza wytwarzanie glukozy w wątrobie,
przyspiesza spalanie „zapasów energii” zgromadzonych w tkankach, w tym w formie tłuszczu – przyspiesza zatem zmniejszanie wagi,
pośrednio zwiększa wydzielanie insuliny w trzustce,
działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne chroni tkanki przed uszkodzeniem przez wolne rodniki, dzięki czemu zwalnia postęp miażdżycy, i innych powikłań cukrzycy,
obniża poziom całkowitego cholesterolu, „zły” cholersterol LDL, poziom triglycerydów, podwyższać też może HDL, dzięki czemu ma działanie ochronne na serce i naczynia krwionośne.
O skuteczności berberyny świadczą liczne badania kliniczne. W badaniu przeprowadzonym w Chinach, które obejmowało 3 miesiące obserwacji, okazała się mieć tak silne działanie jak metformina (Glucophage, Meformax), a dodatkowo korzystnie wpływała na poziom lipidów we krwi. Co ważne, jej działanie było wyraźne nie tylko u osób ze świeżo postawionym rozpoznaniem cukrzycy, ale też u tych, którym nie udało się osiągnąć prawidłowych wyników za pomocą dotychczasowego leczenia. Dotyczyło to zarówno poziomu cukru na czczo, po posiłku, jak i wskaźnika Hb1Ac, który ilustruje średni poziom glukozy na przestrzeni 3 miesięcy. W innym badaniu, wykonanym w Beijing, podaczas 2-miesięcznej terapii, poziom glukozy na czczo spadł o 1/4, a Hb1Ac niemal o 1/5. Ponadto uwzględniono chorych z chorobami wątroby, którzy nie mogą stosować toksycznej dla tego organu metforminy. Okazało się, iż berberyna nie tylko nie ma na nią negatywnego wpływu, lecz wręcz przeciwnie – ich wyniki znacznie się polepszyły. Dawki stosowane w powyższych eksperymentach wynosiły 1,5g, 3 razy dziennie.

Berberyna może być również doskonałym rozwiązaniem dla osób, które pragną walczyć z nadwagą. O tym przekonano się w 12-tyogdniowej obserwacji, podczas której uczestnicy stracili średnio 2,5 kg, a ich cholesterol spadł o ponad 12%. Inne badanie dało jeszcze bardziej szokujące wyniki – po 12 tygodniach terapii berberyną osoby dotąd zaliczane do otyłych (BMI 31,5), cierpiących na zespół metaboliczny, osiągnęli BMI 27,4 – czyli nadwagę. Poza tym stracili dużą ilość tłuszczu z brzucha (a otyłość brzuszna należy do najbardziej tragicznych w skutkach), i polepszyli swoje wyniki badań laboratoryjnych.

Pozostałe właściwości berberyny nie doczekały się dotąd potwierdzenia w badaniach na ludziach. Jednak doświadczenia na szczurach, oraz inne, udowadniają, że berberyna polepsza nastrój, może zwalczać grzyby i bakterie (jak Staphylococcus aureus i Candida albicans), a także przyczynia się do regeneracji wątroby. Te doniesienia, publikowane w renomowanych czasopismach naukowych zachęcają do zgłębienia kolejnych korzyści, jakie może dawać ów naturalny lek. Jednocześnie jak dotąd nie wykryto żadnego szkodliwego wpływu, jaki mógłby on wywierać na serce czy wątrobę. Widać zatem, jak w dobie szybko rozwijającej się medycyny, często jednak zapominamy o sile, jaką w walce z naszymi przypadłościami oferuje natura.